O kalendarzu

O KALENDARZU

W tradycji Majów istnieje wiele kalendarzy. Niektórzy mówią, że Majowie mieli obsesje na punkcie czasu, lecz nie jest to prawdą. Obecni potomkowie ich tradycji podkreślają, że Majowie mieli obsesję na punkcie obserwacji. Obserwacji otoczenia, zachowań zwierząt, ludzkich doświadczeń, gwiazd i planet.

Posiadali więc wiele kalendarzy. Niektóre z nich służyły obliczaniu długich cykli czasu potrzebnego planetom na okrążenie Słońca, niektóre dotyczyły sfer życia na Ziemi, inne rolnictwa itd.

Tematyką niniejszej strony jest przede wszystkim kalendarz, który powstał w wyniku wnikliwej obserwacji ludzkich zachowań, wpływów i doświadczeń. Jest to de facto kalendarz przemian wewnętrznych.

Składa się on z 20 Naguali – (dni, tzw. Strażników, Dziadków) i 13 Tonów – liczb. Odnosi się on bezpośrednio do ludzkiego ciała i najważniejszych procesów z punktu widzenia ich tradycji. 20 Naguali w ludzkim ciele odnosi się do 10 palców dłoni, które łączą nas z niebem i 10 palców stóp, które łączą nas z ziemią.

13 to 13 głównych stawów w naszym ciele: kostki, kolana, biodra, barki, łokcie, nadgarstki i kark. Razem 13 x 20 daje nam 260 czyli przybliżoną liczbę dni potrzebną na pełny rozwój nowego żucia, od poczęcia do porodu. To także przybliżony czas pełnego wzrostu kukurydzy, która dla Majów jak i dla wielu tradycji obu Ameryk była i nadal jest rośliną świętą.

260 dni składa się na kalendarz, który wg tradycji Majów K’iche z Gwatemali nosi nazwę Cholq’ij (czyt. Czol Keh), a wg tradycji Majów z Jukatanu – Tzolkin (czyt. Colkin).

 Kalendarz ten stanowi formę dwóch kół, które każdego dnia przesuwają się o jedną pozycję, spotykając się od nowa co każde 260dni.

U podstaw tradycji Majów leży wiedza dotycząca charakterystyki wszystkich 20 Naguali i 13 Tonów. Każdy dzień niesie ze sobą inną energię, inne przesłanie, zadanie, wyzwanie, a osoba urodzona danego dnia przeżywa swoje życie będąc pod wpływem tych energii.

W tradycyjnej społeczności Majów szczególną funkcję pełniły osoby wiedzy, przewodnicy duchowi, strażnicy dnia nazywani Ajq’ij (czyt. ah kih). Gdy rodzi się dziecko,  Ajq’ij przedstawia dziecko czterem kierunkom, czterem praojcom, czterem pramatkom, nadaje Majańskie imię i przekazuje rodzicom wiedzę o predyspozycjach dziecka.

Ajq’ij pełni ważną rolę dla wszystkich mieszkańców majańskiej społeczności. Gdy ktokolwiek ma trudności w podjęciu ważnych decyzji dot. swojego życia, czy czuje się zagubiony, Aj’Qij dysponując całą swoją wiedzą posiada zdolność wskazania kierunku, jaki może być najkorzystniejszy dla takiej osoby, biorąc pod uwagę wszystkie wpływy znaków, towarzyszących urodzeniu.

Co jest dodatkowo istotne, to fakt, że Kalendarz Majów tak na prawdę nie jest kalendarzem. Słowo „kalendarz” zgodnie z jedną z interpretacji pochodzi z czasów, gdy czas liczono na potrzeby ksiąg podatkowych w Starożytnym Rzymie. „Kalendarz” pochodzi z łacińskiego Calenda – co oznacza księgę podatkową. Dla Majów K’iche system monetarny stanowiły ziarna kakaowca, ale o tym również w innym artykule. Tak więc trafniejszym określeniem może być: „Majańska Rachuba Czasu”, z którym czasem się spotykamy.

Cholq’ij/Tzolkin uczy nas wszystkich w jaki sposób powrócić do harmonijnej relacji z naturą i nami samymi. Pokazuje, że każda osoba posiada zarówno jasną, jak i ciemną stronę i że nie ma w tym nic złego. Odnosi się to do majańskiej mitologii, która przypomina, że wszystko co istnieje w świecie środkowym (świecie ludzi), w procesie zrodzenia przeszło już przez świat podziemny (Xibalba), nabierając w ten sposób 'drugiej strony medalu’. W związku z tym każda żyjąca osoba w momencie urodzenia przyszła na świat niosąc ze sobą energię danego dnia, a wraz z tym jego szanse i wyzwania, cień i jasną stronę, których równowaga stanowi doświadczanie życia w sposób autentyczny.

Potomkowie tradycji Majów żyjący nadal w Yucatanie, Gwatemali i okolicach spotkawszy się z kalendarzem gregoriańskim odczuwają jego niekorzystną wibrację. Zwracają uwagę na fakt, że kalendarz gregoriański powoduje w ludziach dużo stresu i napięcia. Odwraca od kontaktu z naturą zamiast do niego zachęcać.

W kalendarzu gregoriańskim zostały dodane dwa dodatkowe miesiące. Juliusz Cezar i Oktawian August zapragnęli posiadać własne miesiące. Stało się tak mimo, że December (grudzień) z łaciny „dece” oznacza dziesiąty, jest 12 miesiącem, November (listopad) od „nove” – dziewięć jest jedenastym miesiącem itd.

July oraz August (lipiec i sierpień) nazwane po władcach Starożytnego Rzymu wprowadzają zamieszanie rozszerzając kalendarz do 12 miesięcy.

W tradycji Majów istnieje również słoneczny  kalendarz świecki, stworzony na potrzeby rolnictwa, wyznaczenia pór roku itp. Nosi nazwę Haab’ i składa się z 18 miesięcy po 20 dni i jednego miesiąca 5 dniowego (nazywanego okresem Wayeb’). Miesiące Haab’ również mają znaczenie i wpływ na predyspozycje osoby urodzonej w danym miesiącu, a co 52 lata Haab’ spotyka się z Cholq’ij/Tzolkin i sprawia, że dana osoba dożywszy 52 lat Haab’ przeżyła już wszystkie kombinacje 949 000 dni wraz z ich energiami.

Ciekawą różnicą pomiędzy Cholq’ij plemion K’iche i Tzolkin Majów Jukatanu jest fakt, że rachuba zaczyna się od innego dnia. Są one ze sobą zgodne, ich znaczenie i liczenie, ale w Tzolkin zaczynamy od Krokodyla – Imox (czyt. Imosz), a w Cholq’ij od Małpy – B’atz (czyt. Bac). Przedstawiciele starszyzny wyjaśnili mi to w taki sposób, że ze względu na konkwistę i silne wpływy białych ludzi, Majowie chcieli uratować, uchronić swój kalendarz i białemu człowiekowi zaprezentowali różne wersje rachuby. Obecnie istnieje 27 żywych dialektów majańskich oraz 23 linie rodowe (często sięgające 13 pokoleń sprzed Corteza).

Na temat samej historii kalendarza i zarysu kulturowego można rozwinąć ciekawe dyskusje i opowiedzieć znacznie więcej, lecz na potrzeby tego artykuły powyższe informacje uznaję za wystarczająco treściwe.

Poniżej przedstawiam nazewnictwo danych znaków solarnych – Naguali w obu językach oraz nazwy Tonów:

Tłumaczenia polskie Naguali i interpretacje tłumaczeń znajdziecie Państwo przy szczegółowych opisach na stronie oraz w Analizach osobistych.